جستجو

آموزش عملی کار با مترونوم در موسیقی

زمان ثبت:1399/01/20

ستاره
آموزش عملی کار با مترونوم در موسیقی

آموزش عملی کار با مترونوم در موسیقی

 

مترونوم یک ابزار ساده و در عین حال بسیار کاربردی برای همه هنرمندان فعال در زمینه موسیقی به شمار می رود. این وسیله مستقیما با ریتم شناسی سر و کار دارد و و برای نوازندگان متر و معیار مناسب و دقیقی است تا در هنگام تمرینات از ضرب خارج نشوند. مترونوم به طور دقیق ضرب های میزان را مشخص می کند. همانطور که می دانید هر میزان در موسیقی، بسته به میزان نمای آن از چند واحد یا بخش مساوی تشکیل می شود که به آنها ضرب (bit) گفته می شود. ضرب های موسیقی مانند ضربان قلب در نبض یک قطعه از ابتدا تا انتها جریان دارند و شنوندگان با حرکات هماهنگ بدن، یا دست زدن و پا کوفتن به آن واکنش نشان می دهند.

اما در این پست آموزشی، به سراغ آموزش عملی استفاده از مترونوم می رویم. علی اقبال، مدرس وبسایت نت به نت، در ویدیویی مفصل نحوه کار با این ابزار را به شما آموزش می دهد. در انتهای این مقاله می توانید این فیلم آموزشی رایگان را مشاهده نمایید.

 

کارگاه عملی آموزش استفاده از مترونوم  

در ویدیوی مربوط به این پست، با اصطلاحات مربوط به مترونوم و نحوه استفاده از آن در کسر میزان های مختلف آشنا خواهید شد.

کشش نت ها در هر ضرب میزان:

در میزان نما تعداد ضرب های هر میزان و ارزش زمانی آنها مشخص می شود. به عنوان مثال میزان نمای 4/4 به ما می گوید هر میزان از 4 ضرب تشکیل شده (عدد صورت) و هر ضرب ارزش زمانی معادل یک نت سیاه دارد (عدد مخرج). نت ها در زمینه کشش یا ارزش زمانی، می توانند به واحد های کوچکتر یا بزرگتر تقسیم شوند. مثلا کشش یک نت سیاه معادل است با کشش دو نت چنگ یا چهار نت دو لاچنگ. پس در هر ضرب از این میزان می تواند یک نت سیاه یا معادل آن قرار بگیرد و همزمان ارزش زمانی ضرب حفظ شود.

 

مفهوم کشش نت ها یا دیرند در موسیقی

 

تمپو:

تمپو همان سرعت اجرای ضرب های موسیقی است و با واحد ضرب بر دقیقه مشخص می شود. در مثال کسر میزان 4/4، عدد تمپو بیانگر این است که در هر دقیقه چند ضرب با کشش نت سیاه بایستی اجرا شود. فرض کنیم عدد تمپو در این مثال 60 باشد. این عدد می گوید سرعت اجرای قطعه بایستی معادل 60 نت سیاه در دقیقه باشد. به بیان دیگر هر ثانیه یک نت سیاه.

اولین ضرب هر میزان ضرب قوی نام دارد که نسبت به بقیه ضرب ها با شدت و تاکید بیشتری اجرا می شود. مترونوم با صدایی شاخص و متفاوت، ضرب قوی را برای نوازنده مشخص می کند تا در حفظ سر ضرب ها و نواختن قطعه از جای درست، به کمک او بیاید.

پس در مجموع برای استفاده از مترونوم، کافی است بدانیم قطعه در چه کسر میزانی اجرا می شود و تمپوی آن چیست. با تنظیم کردن مترونوم می توانید قطعه یا تمرین را با حفظ فواصل و سر ضرب ها به طور دقیق اجرا کنیم.

 

بهترین حالت برای استفاده از مترونوم

موضوعی که برایتان تعریف میکنم، یکی از تجربیات خودم هست. گرچه بعداً فهمیدم این موضوع یک استاندارد است و همه اساتید آن را پیشنهاد میدهند، ولی من خودم آن را کشف کردم. اما آن تجربه چیست؟ بعد از یک مقدمه به بیان آن میپردازم. من هم مثل همه شما عزیزان، اپلیکیشن تیونر را روی گوشی نصب کرده ام و با آن تمرین میکنم. بسته به ریتم آهنگ «6/8، 3/4، 2/4» سرعت مترونوم را تنظیم میکنم و شروع میکنم به تمرین. صدای تیک تاک ها پایه ریتم را به من میدهد و دقیقاً روی ریتم مینوازم. اوایل که خودم ضرب پا میگرفتم و از مترونوم استفاده نمیکردم، حس میکردم بعضی جاها از ضرب می اندازم. گرچه خیلی ناچیز بود ولی همان هم نباید باشد و برای نوازندگی مخرب است. به توصیه یکی از اساتید، مترونوم باید یک فرهنگ باشد. و در ادامه برای اینکه به اهمیت آن بیفزاید گفته است: حتی موقع خواب هم باید با ریتم مترونوم بخوابید. اگر چه در این امر کمی اغراق به نظر میرسد، اما خود ایشان که نوازنده تنبک هستند اوایل همین کار را میکردند. به گفته ایشان الگوی ضرب تمرینم را مترونوم قرار دادم. صدای مترونوم از اسپیکر موبایلم پخش میشد و من روی آن مینواختم. وقتی مضراب میزدم حس میکردم صدای مترونوم را نمیشنوم و باز ریتم را گم میکردم. موضوع اصلی این مقاله همین جاست. به نظرتان چه کار کردم؟ بله درست حدس زدید. از هدفون استفاده کردم. البته نه از هردو گوشی هدفون. یکی از گوشی ها را داخل گوش چپ گذاشتم و صدای ریتم را میشنیدم. صدای ساز را هم ازگوش راست. با این روش خیلی راحت هر دو صدا را داشتم و دقیق روی ضرب مینواختم. به شما هم پیشنهاد میکنم از این روش استفاده کنید. هم قطعه را دقیق سر ضرب مینوازید هم از نواختن خود لذت میبرید. موفق و پیروز باشید.

 

آموزش سه تار در وب سایت نت به نت

 

کار با مترونوم را به عادتی در نوازندگی تبدیل کنید

مترونوم یک لیدر و راهنمای سختگیر است که شاید در ابتدای کار با آن، روی اعصاب نوازنده باشد. هیچ کس دوست ندارد صدایی تکراری دائما به حالت دستوری برایش پخش شود. اما باید بدانیم بر خلاف تصوری که از ریتم شناسی ذاتی انسان ها داریم، ذهن فقط قادر به پیگیری خط مستقیم ریتم و سر ضرب ها می باشد و به صورت مستقل نمی تواند ریتم دقیق بسازد. به عنوان مثال موزیکی موزون در یک کنسرت در حال اجراست و حاضرین بسیار منظم روی ریتم آن دست می زنند. حال اگر موزیک قطع شود، بعد از چند ثانیه، فواصل بین ضرب ها دچار تغییر می شود و ضرب آهنگ دست زدن کندتر یا سریع تر می شود. با اینکه در ظاهر بین تماشاگران وحدت بی نقصی بر قرار است، اما این وحدت ناشی از پیگیری ذهن نسبت به ضرب آهنگ جمعی است و در واقعیت سرعت آن دائما در نوسان است. نوازندگی نیز چنین است. بدون استفاده از مترونوم، ذهن نمی تواند فاصله ضرب ها را به صورت دقیق معین کند. اما ذهن تربیت پذیر است و مثل تمام مهارت هایی که با تمرین و پیگیری به دست می آید، ریتم شناسی حرفه ای نیز در طول زمان و با تمرین های پیوسته قابل حصول است. متر و معیار ما برای تربیت ذهن استفاده از یک الگوی راهنما، یعنی مترونوم می باشد. وقتی نوازنده از همان اوایل کار یادگیری نوازندگی، با مترونوم عجین شده باشد، در سطوح پیشرفته به راحتی خواهد توانست هر ضرب آهنگی را بدون اشکال و بسیار دقیق اجرا کند. به خاطر همین است که همه اساتید و بزرگان موسیقی استفاده از مترونوم را موکدا توصیه می کنند. سالها پیش داشتن مترونوم به راحتی امروز نبود و تنها مترونوم های مکانیکی در دسترس قرار داشت که آن هم کالایی نسبتا گران قیمت بود و بسیاری از نوازندگان مجبور به قرض گرفتن آن می شدند. اما امروزه این ابزار تبدیل به اپلیکیشن های موبایلی شده و در طرح ها و رابط کاربرهای مختلف به صورت صد در صد رایگان در دسترس عموم قرار دارد. همیشه مترونوم را پای ثابت تمرینات خود بدانید و آن قدر در این کار سماجت به خرج دهید تا تبدیل به یک عادت روتین در شما شود.

 

فیلم آموزش کار با مترونوم

در ویدیوی زیر، علی اقبال مدرس تار و سه تار وبسایت نت به نت به صورت مفصل به مقوله مهم استفاده از مترونوم می پردازد. او ابتدا ماهیت، و چرایی لزوم استاده از مترونوم را واشکافی می کند؛ بعد از آن به پای تخته می رود و به تحلیل ریتم های مختلف و کشش نت ها می پردازد. به صورت عملی کار با مترونوم و نحوه تنظیم آن برای کسر میزان ها و تمپوهای مختلف را آموزش می دهد و ضرب های هر میزان و محتوای آنها را تحلیل می کند. این فیلم آموزشی بسیار کامل است و برای همه هنرجویان در هر زمینه ای از موسیقی کاربرد دارد. فرقی ندارد نوازنده چه سازی باشید. بحث ریتم شناسی و کار با مترونوم برای هر نوازنده و خواننده ای مشترک، و از ثابت های تئوری موسیقی است. شما را به دیدن این کارگاه آموزش مفصل با موضوع آموزش کار با مترونوم دعوت می کنیم.

 

 

مترونوم چیست؟

مترونوم یک ابزار موسیقیایی است که با ایجاد ضرباهنگ های کوتاه مثل صدای کلیک یا تق تق در فواصل زمانی منظم، باعث می شود تا ذهن نوازنده از ریتم تمرینی خود منحرف نگردد. این وسیله به سه شکل مکانیکی، دیجیتالی و نرم افزاری در دسترس نوازندگان قرار دارد. البته با توجه به پیشرفت دنیای دیجیتال، مترونوم نیز در قالب نرم افزار در آمده و تقریبا همه نوازندگان این ابزار را به صورت اپلیکیشن در گوشی های هوشمند خود نصب دارند.

 

فلسفه مترونوم

مترونوم در موسیقی برای تاکید بر یک عبارت به وجود آمده. پرهیز از عجله! مترونوم آمده تا به شما بگوید اگر با عجله بخواهید قطعه ای را زود تمام کنید، مسلما اشتباهاتی را در حفظ آن قطعه خواهید داشت که برای همیشه آن اشتباه همراه شما خواهد ماند. این اصلی ترین فلسفه به وجود آمدن مترونوم هست.

 

کارکرد مترونوم

مترونوم یک الگو یا راهنماست. از آنجا که ریتم در موسیقی از اهمیت بالایی برخوردار است، برای خارج نشدن از ریتم ثابت یک قطعه، مترونوم راهنمای خوب و دقیقی به حساب می آید. سرعت تمپو یا ضرباهنگ در مترونم قابل تغییر است. بهترین کار برای هنرجویان مبتدی هنگام تمرین یک قطعه، اینست که سرعت مترونوم را در سطح پایینی قرار دهند و متناسب با پیشرفتشان سرعت مترونوم را افزایش دهند تا جایی که بتوانند صحیح و بدون اشکال به سرعت اصلی قطعه برسند. وجود مترونوم هنگام تمرین، فشار و استرس را از ذهن هنرجو بر میدارد. چراکه الگوی منظم آن، هنرجو را از نگرانی خروج از ریتم می رهاند. همچنین مترونوم باعث میشود کم کم شناخت فواصل زمانی ریتم ها در عمق ذهن او بنشیند و در کل باعث پیشرفت بیشتر وی گردد. کارشناس ما، رضا طریحی در این پادکست به تعریف و شرح عملکرد مترونوم میپردازد. همچنین راهکار های شیرینی را برای استفاده از آن پیشنهاد میدهد و در پایان به تاریخچه آن اشاره ای میکند. شما به راحتی می توانید این پادکست را هم اکنون به صورت آنلاین گوش کنید و یا آنرا دانلود کرده و در زمان مناسب از آن بهره ببرید.

 

آشنایی با انواع مترونوم:

 

مترونوم مکانیکی یا پاندولی

 

انواع بسیار قدیمی مترونوم، مترونومهای مکانیکی هستند. همانطور که از اسم این مترونومها پیداست، این انواع با نیروی مکانیکی کار می کنند و از دقت بسیار بالایی برخوردار هستند. مترونوم مکانیکی دارای یک پاندول است که مانند پاندول ساعت حرکات رفت و برگشتی دارد و با این حرکت صدای تیک و تاک تولید می کند. این حرکت رفت و برگشتی ریتم جذاب بصری را برای چشم یک نوازنده ایجاد می کند. نوازنده می تواند با استفاده از یک وزنه که به پاندول متصل است سرعت قطعه مورد نظر را تنظیم کند بدین ترتیب که می تواند بتدریج با نزدیک کردن وزنه به انتهای پاندول سرعت اجرای قطعه را کاهش دهد.

 

مترونوم مکانیکی

 

 

مترونوم دیجیتالی

جدیدترین انواع مترونومها که بعد از انواع مترونوم مکانیکی به بازار عرضه شدند مترونومهای دیجیتالی هستند. این انواع با اشکال و برندهای متنوعی در بازار وجود دارند و بعنوان تیونر برای کوک کردن سازها نیز قابل استفاده اند. با استفاده از این مترونومها می تواند با استفاده از یک دکمه ریتم و سرعت قطعه مورد نظر را تعیین کرد. این انواع قابلیت اتصال به هدفون را هم دارند.  مترونومهای دیجیتال که در بازار وجود شامل انواع دیال (Dial)، کلیپ آن (Clip on)، کردیت کارد (Credit Card)  و این ایر (In Ear) می باشد.

 

مترونوم دیجیتالی

 

 

دیال (Dial): این نوع از مترونیوم به انواع مکانیکی شباهت زیادی دارد از این لحاظ که دارای یک شماره گیر چرخان است و سرعت این شماره گیر را می توان روی سرعت دلخواه تنظیم کرد. ولی این نوع با باتری کار می کند و دارای یک صفحه ال ای دی هست. از آنجائیکه می توان از هدفون برای این نوع استفاده کرد و صدای تیک و تاک به خوبی شنیده می شود.

 

کلیپ آن (Clip on): انواع  Clip on را می توان با استفاده از یک گیره به لباس یا پایه نت متصل کرد و برخلاف نوع dial می توان بصورت دیجیتالی، تمپو را تنظیم کرد.

 

کردیت کارد (Credit Card) : کردیت کارد جز کوچکترین انواع مترونوم محسوب می شود و به اندازه یک کارت اعتباری هست. این نوع دارای دکمه های بسیار کوچک است که کمی کار کردن با آن سخت است.

 

این ایر (In Ear): این نوع ار می توانید مستقیما در گوش خود قرار دهید. از آنجائیکه دارای اندازه بسیار کوچک است کارکردن با دکمه های آن بسیار سخت است و برای هر بار تنظیم تمپو این نوع را از گوش خارج کنید.

 

 

معرفی تیونر برای گوشی های اندروید

 

اپلیکیشن مترونوم

البته قابل ذکر است که امروزه با توجه به گسترش انواع گوشی های هوشمند، انواع مختلف اپلیکیشن مترونوم برای اندروید نیز در بازار وجود دارند که فعالان در زمینه موسیقی می توانند این نرم افزارها را روی گوشی خود نصب کنند و از آن براحتی استفاده کنند.

 

اپلیکیشن مترونوم

 

 

مزایا و معایب انواع مترونوم دیجیتال و مکانیکی

 

از مزایای مترونومهای دیجیتال می توان به اندازه مناسب و پرتابل بودن آن اشاره کرد. همچنین دارای قابلیت اتصال به هدفون را دارند و شدت صدا نیز در این انواع قابلیت تنظیم دارد. اما در عین حال معایبی نیز دارد که می توان به احتیاج آن به باتری اشاره کرد و همچنین کند بودن تغییر تمپو در برخی انواع آن اشاره کرد. گاها بسته به اینکه چه مدلی باشد ممکن است صدای خیلی خوبی تولید نکند.

از مزایای انواع مکانیکی می توان به عدم نیاز آن به باتری اشاره کرد که استفاده از آن را راحت می کند و فقط لازم است شما آن را روی یک سطح صاف قرار دهید تا بطور دقیق عمل کند. ضمن اینکه صدای گوش نواز با سرعت قابل تنظیم دارد. انواع مکانیکی معایبی نیز دارند که یکی از آن ها عدم قابلیت اتصال آن ها به هدفن است. همچنین قدرت نشان دادن ضرب های تاکید دار را ندارد و فقط تک صدا تولید می کند و تنوع در تولید صدا ندارد.

 

300 دقیقه ویدئوی آموزشی تئوری موسیقی با مراجعه به این لینک . دوره ای که هر نوازنده باید بگذراند

 

روش کار با مترونوم

نکاتی که قبل از استفاده از مترونوم باید بدانید شامل موارد زیر است:

  • لازم است بدانید که واحد سرعت در مترونوم یا همان تمپو  ضرب در دقیقه (BPM) است. بهتر است قبل از کار با مترونوم ابتدا قطعه را تمرین و آن را حفظ کنید و سپس به سراغ تمرین با آن بروید. در مراحل اولیه کار سرعتی کمتر از سرعت در نظر گرفته شده برای قطعه مورد نظر را انتخاب کنید تا کاملا به آن مسلط شوید. بتدریج می توانید سرعت آن را افزایش دهید. وقتی شما برای شروع کار از سرعت پایین استفاده می کنید این می تواند سبب شود در حین کار زیر و بم قطعه مورد نظر را بیابید و به خوبی به صدای ساز دقت کنید. نکته دیگری که ما به شما توصیه می کنیم اینست که در حین اجرا صدای اجرای خود را ضبط کنید تا بعدا به آن گوش دهید و بهتر بتوانید به معایب کار خود پی ببرید. بعد از اجرای دقیق قطعه، بتدریج سرعت را بالا ببرید از افزایش پرشی سرعت خودداری کنید و تنها یک عدد آن را بالا ببرید. اینکار اشتیاق و انگیزه شما را برای تمرین زیاد می کند.

 

یک آزمایش جالب برای درک لزوم استفاده از مترونوم

اگر خیلی به ضرب شناسی خود ایمان دارید، با این کاری که به شما می گوییم خود را به چالش بکشید.

نصف یک قطعه را با مترونوم بزنید و از یکی بخواهید وسط کار مترونوم را قطع کند تا شما بقیه قطعه را بدون آن بنوازید. صدا را هم ضبط کنید. کار که تمام شد، صدای ضبط شده را پخش کنید و مترونوم را نیز روی همان ریتم تنظیم کنید. به گونه ای که صدای تیک تاک مترونوم دقیقا روی تیک تاک مترونوم ضبط شده قرار بگیرد. خواهید دید که قطعه تا وسط اجرا کاملا هماهنگ با ضربان مترونوم خواهد بود. اما به محض آنکه صدای مترونوم ضبط شده قطع شود، متوجه می شوید کم کم ضرب های شما با صدای مترونوم در حال پخش، دچار اختلاف زمانی می شود و هر چه به پایان قطعه نزدیک تر می شوید این اختلاف بیشتر و بیشتر شده تا جایی که عملا ضرب های مترونوم با اجرای شما هیچ ارتباطی نخواهد داشت.

هدف از این آزمایش این بود که ثابت کنیم هر چند ریتم شناسی ذهنی مثل ضرب پا خیلی دقیق و کاربردی به نظر می رسد، اما در عمل اینگونه نیست. در اجراهای بزرگ مثل کنسرت ها، با اینکه همه نوازنده ها حرفه ای هستند و نیازی به مترونوم ندارند، اما گوششان به ریتم ساز کوبه ای یا حرکات دست رهبر ارکست است تا دقیقا روی ریتم بنوازند.

ما نمی گوییم همیشه از مترونوم استفاده کنید. اما از آن هم غافل نشوید تا بتوانید ذهن خود در شناخت پالس های دقیق را ورزیده و کارآمد کنید.

 

حتما صدای شاخص مترونوم را روی ضرب قوی میزانها بنشانید

ضرب اول هر میزان، ضرب قوی نام دارد. برای آنکه مطمئن شوید قطعه ای را درست اجرا می کنید؛ بایستی حتما توجه داشته باشید که نت اول در ضرب قوی را درست همزمان با صدای شاخص مترونوم اجرا کنید. صدای شاخص همان صدایی است که متفاوت تر از بقیه صداها شنیده می شود.

مخصوصا در درس های پیچیده تر اگر این کار را نکنید، دو سه میزان که بنوازید یکباره توجه می شوید مضراب گذاری شما اصلا با ریتم قطعه سازگار نیست.

مثلا برای اجرای یک قطعه با ریتم شش هشتم، مترونوم را روی ریتم شش هشتم تنظیم می کنیم. مترونوم شروع به مشخص کردن هر شش بخش میزان با ایجاد صدایی کلیک مانند می کند. یکی از این صداها با بقیه متفاوت است. این صدای متفاوت، صدای شاخص مترونوم می باشد. اگر هزار میزان شش هشتم را هم پشت سر هم بنوازید، بایستی حتما نواختن شما به گونه ای باشد که صدای شاخص دقیقا روی اولین نت از ضرب قوی هر میزان فرود آید. اگر وسط راه، صدای شاخص را جایی غیر از نت آغازین ضرب اول میزان شنیدید، کار خود را متوقف کنید. چرا که حتما یک جایی اشتباه کرده اید. برگردید از ابتدا دوباره تمرین را اجرا نمایید.

این قاعده همیشه برقرار است، به جز مواقعی که نت اول میزان، نت سکوت باشد. به این حالت ضد ضرب می گویند. یعنی وقتی که ضرب قوی، یک نت سکوت باشد. 

 

 

پادکستی را در مورد آشنایی با مترونوم باهم بشنویم :


 

سوالات متداول:

مترونوم ابزاری است برای مشخص کردن ضرب های موسیقی. هر ضرب را با صدایی کلیک مانند برای نوازنده مشخص می کند تا او بتواند روی ریتم بنوازد و از آن خارج نشود.

اپلیکیشن های مترونوم در عمل هیچ فرقی با یکدیگر ندارند و فقط در ظاهر و رابط کاربری تفاوت هایی دارند. شما می توانید هر مترونومی که توسط سرویس های معتبر برنامه های موبایلی ارائه می شود را دانلود کرده و استفاده کنید.

ضروری به این معنا نیست که بدون استفاده از آن دیگر نتوان نوازندگی را یاد گرفت. اما کار با مترونوم به صورت شگفت انگیزی ریتم شناسی را در فرد تقویت می کند و بسیار توصیه می شود.

بحث ریتم شناسی و کار با مترونوم برای هر نوازنده و خواننده ای مشترک، و از ثابت های تئوری موسیقی است.

مطالب مرتبط

مشاهده همه

دیدگاه ها

Sara Parsa

خیلی توضیحات خوب و کاملی بود تشکر از شما

پاسخ:

سلام ممنون از پیام پر مهرتون. موفق باشید دوست عزیز

ثبت دیدگاه جدید

متن نظر:
Captcha

محصولات پیشنهادی فروشگاه:

مشاهده همه
آدرس واتساپ آدرس تلگرام شماره همراه