چگونه با سه تار بنوازیم و بخوانیم؟

خواندن و نواختن از توانایی هایی است که هر نوازنده ای دوست دارد آن را به دست آورد . مسلماً خواندن و نواختن لذتش به مراتب بیشتر است از نوازندگی تنها است، لذا با توجه به درخواست مکرر دوستان تصمیم گرفتم مقالهای در این مورد بنویسم و روش های دستیابی به این مهارت را به شما عزیزان بیاموزم.

 آموزش سه تار نوازی توسط استاد علی اقبال

قدم اول، چرا باید میخواهیم همزمان با نواختن ساز، آواز بخوانیم؟

در آغاز، من از تجربه حسی خودم شروع می کنم تا بعد به روش انجام آن برسیم. اوایل نوازندگی، اصلاً به خواندن فکر نمی کردم، یعنی اصلا در خودم نمی دیدم که روزی بخواهم با نواختنم بخوانم. بعد از گذر زمان و تسلط به سه تار و تار، حس کردم چه بهتر است که با سازم همراه شوم. واقعا این تجربه را در گذر زمان به دست میآورید. وقتی در اجرای یک قطعه کاملاً مسلط شوید، مایل هستید که با تمام وجود و با احساسی قوی تر آن را بیان کنید. بگذارید مثالی بزنم تا تکامل در احساس را بهتر درک کنید. زمانی که مجرد هستید، جدای از سرگرمیهای متنوع دوروبرتان، نیاز به یک همدم و دوست و همراه همیشگی پیدا می کنید و تصمیم به ازدواج می گیرید. مرحله جدید و زیبایی از زندگی را آغاز می کنید. در این سناریو، همسر را به عنوان «سازتان» تصور کنید. بعد از یکی دو سال عشق بازی و گذران روزگار و فراز و نشیب ها ، تصمیم به تجربه ای دیگر درراستای تقویت عشق و احساس مشترک با همسرتان می گیرید و اقدام به بچه دار شدن می کنید، تا قدمی تازه و زیبا و باشکوه تر در تداوم عشق در زندگی خود بردارید. منظور از فرزند، همان «خواندن» است. امیدوارم موضوع را خوب رسانده باشم. نوازندگان هم وقتی در اجرای قطعه ای با ساز، بطور کامل مسلط شدند، تصمیم به خواندن آن آهنگ می کنند. البته به گمانم این سالمترین و ناب ترین احساسی بود که بیان کردم. چون خواندن و نواختن را میتوان جهت جلب توجه هم به کار برد که ما با اون موضوع کاری نداریم. خوب در ادامه این مقاله یاد میگیریم که چگونه همراه با نواختن، بخوانیم؟!

بسته آموزشی ماهور، اولین قدم در آموزش سه تار

روش های خواندن و نواختن با سه تار

در این مقاله بیشتر توجه ما بر روی آهنگهایی است که شعر دارد و می توان با آن خواند. همانطور که در مطالب فوق عنوان کردم، ابتدا باید به نواختن آن آهنگ مسلط شوید. من آهنگ مرغ سحر را برایتان مثال میزنم تا موضوع را به خوبی درک کنید. تصورکنید بعد از روزها تمرین، قطعه مرغ سحر را درست و کامل مینوازید. حالا تصمیم گرفته اید هم زمان با نواختن، آهنگ آن را نیز بخوانید. برای این کار دو راه وجود دارد . 1- ریتم قطعه را بزنید و بخوانید 2 – فقط ملودی های آن را بزنید و بخوانید. منظور از ریتم قطعه این است که مثل یک نوازنده گیتار، پرده هایی که هم سان با شعر است را بگیرید و روی همه سیمها مضراب بزنید، دقیقا مانند اجرای آکورد روی گیتار. روش دوم اینکه ملودی خود قطعه مرغ سحر را بزنید و دقیقاً روی همان ملودی بخوانید. مثلا نتی که میزنید: سل - دو – دو – دو- دو – لا – سی – دو . شعر همین می شود: « مرغ سحر ناله سر کن ». حالا همین را 10 الی 15 بار بزنید و بخوانید، دقیقا حفظ میشوید بعد نت مصرع دوم هم همین است ولی کلام متفاوت است. « داغ مرا تازه تر کن » همین الان که مقاله را میخوانید، این شعر را با نت تطبیق دهید تا کاملا آن را درک کنید. اکثر هنرجویان مبتدی باید از روش دوم استفاده کنند، چون روش آکورد یا همان ریتم زدن نیاز به تجربه و تخصص بیشتری دارد. البته از هر دو روش می توان برای اجرا استفاده کرد و این موضوع سلیقه ای است. در بعضی آهنگها ریتم زدن و خواندن زیباتر بیان میشود و همینطور در بعضی آهنگها ملودی زدن و خواندن ترکیب زیباتری را ایجاد می کند که این موضوع به ریتم آهنگ نیز بستگی دارد. عموماً آهنگهایی با ریتمهای تند یا ریتم های لنگ را به روش ریتم زدن می خوانند.

توصیه ای به هنرجویان سه تار

عزیزان برای تقویت این مهارت، آهنگی را که علاقه دارید بنوازید و با آن بخوانید، پخش کنید. مثلا اگر موزیکی که انتخاب کردید، سه بخش: ابتدایی، اوج و فرود دارد با دقت به قسمت اولش گوش بدهید و شعرش را هم روی کاغذ بنویسید بعد سیستم را پاوز کنید. بعد سعی کنید آن ملودی ها را روی ساز پیدا کنید و شعر را با آن بخوانید . بدون توجه به هر پیش فرضی از دستگاه و نت و این حرفها . چون روشی که برایتان گفتم هم در بداهه نوازی کمکتان میکند و هم گوشتان را تقویت میکند . بعد قسمت به قسمت آهنگ را جلو ببرید تا آن را کامل بنوازید. همین تکرار قسمت های یک آهنگ باعث می شود ملودی و نت ها در ذهن شما نهادینه شود و از آن جا که کلام هم همراه خودش دارد، در حفظ شدن آن به شما کمک زیادی میکند.

آموزش آهنگ برای تار و سه تار

صحبت پایانی

نوازندگان عزیز تار و سه تار، هنردوستان  و نوازندگان گرامی، پیشنهاد میکنم آثاراستاد محمدرضا لطفی، استاد کیهان کلهر و محسن نامجو را گوش کنید و دقت کنید که هرکدام چگونه با سازشان همراه شده اند و فغان سر میدهند. به راستی وقتی جوش و خروش شما حقیقی باشد، قلبتان به حرف می آید و با دستانتان همراه میشود و این احساس بینهایت زیباست و امیدوارم ما نیز قطرهای از احساس این بزرگان را تجربه کنیم.

« ویدئوی آموزشی مربوط به این مقاله را مشاهده کنید »