ریتم شش هشتم در جمله سازی تنبک-قسمت هفتم

هنرجویان عزیز وب سایت نت به نت سلام. همراه شما هستیم با هفتمین درس از مجموعه آموزش جمله سازی برای تنبک نوازی. این مجموعه به هدف ارتقای مهارت نوازنده تنبک در تکنوازی ها و بداهه نوازی ها است. در این دوره هنرجو یاد می گیرد چگونه با تغییراتی در یک جمله پایه، دست به ابداع و ایجاد جملات متنوع و غیر تکراری بزند.

استاد صادق پور برای درس هفتم، از تمرین شماره 111 در جلد دوم کتاب روش نوین آموزش تنبک مرتضی قاسمی به عنوان جمله پایه استفاده می کند. این تمرین در درس ششم از بخش اول دوره متوسطه آموزش تنبک در نت به نت تدریس شده است. چنانچه هنرجوی نت به نت هستید، قطعا این درس را در پکیج آموزش تنبک-دوره متوسطه کار کرده اید. علی ایحال برای درس امروز جمله سازی حتما بایستی درس ششم دوره ذکر شده را کار کرده باشید.

آموزش تنبک  با تدریس استاد امین صادق پور

چرا بداهه نوازی با سازهای ملودیک راحت تر از سازهای کوبه ای است؟

به عنوان مثال فرض کنید دو سال از دوره های آموزشی شما گذشته باشد، و در یک محفلی از شما بخواهند برای آنها ساز بزنید. خب نوازندگان سازهای ملودیک کار راحت تری دارند. چرا که گستره جملات برای ساخت بداهه یک ملودی، یا حتی نواختن یک آهنگ از پیش ساخته شده بسیار باز و نا محدود است. کافی است نوازنده، گام های موسیقی را بشناسد و دقت داشته باشد نت خارج از گامی را ننوازد. با این کار و داشتن اندکی ذوق و خلاقیت می تواند بدون محدویت ساز بزند بی آنکه هیچ نت فالش و خارج از گامی از اجرای او شنیده شود.

اما نوازندگان سازهای کوبه ای فقط با ریتم سر و کار دارند. هیچ یک از نت های موسیقی در نوازندگی آنها وجود ندارد که بتوانند نردبانی از توالی آنها ایجاد کنند. همچنین ریتم عبارت است از پالس های متریک و مرتب که مبنای نظم آنها عاملی به نام ضرب می باشد. یعنی هر ریتمی که نوازنده بنوازد، بایستی دارای ضرب های یکسان با فواصل مساوی باشد تا به اصطلاح از ریتم خارج نشود.

پس اگر نوازنده سازی مثل تنبک، ریتم شش هشتم را برای بداهه نوازی انتخاب کند، باید روی همین ریتم بماند و حتی یک ضرب هم نباید از آن خارج شود. به خاطر همین بداهه نوازی با سازهای کوبه ای سخت تر است. ضمن آنکه نواختن یک ریتم با جملات ثابت، خیلی زود تکراری و برای مخاطب خسته کننده می شود. در اینجاست که جمله سازی برای پرهیز از تکرار به کار می آید.

جلوگیری از تکراری شدن ریتم با جمله سازی

خب در مثال قبل گفتیم که در جمعی هستیم و از ما می خواهند مدتی را با تنبک بداهه نوازی کنیم. اولین کاری که می کنیم، انتخاب یک ریتم است. از آنجا که ریتم شش هشتم عامه پسند تر و به قول خودمانی قر دار است، آن را برای اجرا انتخاب می کنیم. شروع می کنیم به نواختن دو جمله میزان در ریتم شش هشتم. با تکرار این دو جمله درست است که از لحاظ فنی ریتم و سر ضرب ها را رعایت کرده ایم؛ اما این تکرار به سرعت نواختن ما را برای شنونده تکراری می کند و شاید حتی به کلافگی آنها منجر شود.

یادگیری جمله سازی در تنبک نوازی درست در همینجا به کار می آید. با تغییراتی ساده جملات متنوعی را خلق می کنیم که جلوه و زیبایی بی نقصی را به نوازندگی ما ببخشد و ما را از گیر افتادن در یک لوپ تکرار، نجات دهد.

این تغییرات شامل دو نوع می شود:

1- جا به جا کردن حرکات اصلی تنبک نوازی

تم، بک، ریز راست و چپ و بشکن؛ 5 حرکت اصلی تنبک نوازی است. یکی از معیارهای ما برای خلق جملات جدید جا به جا کردن این حرکات نسبت به جمله پایه می باشد. مثلا جمله اول با حرکت تم شروع می شود، در جواب، جمله دوم را با حرکت بک آغاز می کنیم. دستمان برای این تغییرات باز است و در این دوره آموزشی یاد گرفتن نحوه جا به جایی حرکات به صورت اصولی را از استاد یاد خواهید گرفت.

2- تغییر در دیرند های نت تنبک

دیرند همان کشش نتهاست. هر کسر میزان از ضرب هایی تشکیل شده که مجموع ارزش زمانی آنها با عدد صورت در کسر میزان برابر است. ما میتوانیم از لحاظ دیرند، بدون آنکه معادله میزان را خراب کنیم تغییراتی در جملات ایجاد نماییم. مثلا یک نت سیاه را به دو نت چنگ تبدیل کنیم و بالعکس. یا در مثالی دیگر یک سیاه نقطه دار را به یک سیاه و چنگ تغییر دهیم و... در این مورد هم دست نوازنده باز است. اما یک سری اصولی دارد که این دوره آموزشی مخصوص یادگیری همین اصول است.

خرید پکیج دوره مقدماتی آموزش تنبک

اهمیت جمله مقدمه قبل از شروع بداهه نوازی با تنبک

یک نوازنده خوب، همیشه قبل از بداهه نوازی یک جمله مقدمه را اجرا می کند. ساخت مقدمه کار بسیار راحتی است. به عنوان مثال با تکرار یکی از ضرب های جمله پایه می توان یک مقدمه خوب و حسابی را بسازیم. نواختن مقدمه واجب نیست، اما وجود آن پرستیژ و حیثیت نوازندگی شماست. اهمیت آن را می توان به ذکر یک مثال نشان داد. فرض کنید یک سخنران پشت تریبون می رود و می خواهد در مورد موضوعی به سخنرانی بپردازد. این سخنران ابتدا جملاتی به عنوان سلام و خوش آمدگویی به مدعوین می گوید. با این کار هم ادای احترام کرده است، هم اینکه از همان ابتدا ارتباط شخصی ای بین خود و مخاطب بر قرار می کند. اگر بلافاصله بعد از قرار گیری پشت تریبون به سراغ موضوع اصلی برود، ارتباط موثری شکل نمی گیرد. بداهه نوازی در تنبک هم چنین است. از نظر فنی، اجرای مقدمه ضرورتی ندارد اما ژست شما را از همان ابتدا برای مخاطب مشخص می کند.

قابل توجه هنرجویان عزیز؛ ویدیوی کامل آموزشی این درس در یک فایل زیپ قرار داده شده است. بعد از خرید در همان قسمت پروفایل خود می توانید درس را دانلود کرده و پس از خروج از زیپ، از آن استفاده نمایید.

در ویدیوی زیر قسمتی از این درس را مشاهده می فرمایید