فروشگاه

مقالات

مقالات

آشنایی با ساز سنتور و نحوه یادگیری آن

  • انتشار1398/12/20
  • بازدید
آشنایی با ساز سنتور و نحوه یادگیری آن

برای آشنایی با ساز سنتور بهتر است ابتدا درباره شکل گیری و اختراع این ساز زهی صحبت کنیم. سنتور یکی از سازهای زهی است که از چوب تهیه شده و ریشه ای کاملاً ایرانی دارد. این ساز طبق شواهد و اسناد تاریخی توسط ابونصر فارابی ساخته شده است. ساز سنتور بعد از گذشت زمان به نواحی دیگر شرق و غرب نیز برده شد. سازهای زهی سازهایی هستند که در آن ها ارتعاش و لرزش سیم، زه یا تار سبب تولید صدای دلنشین می شود. ویولن نیز نمونه ای از سازهای زهی می باشد.

 

آموزش سنتور در وب سایت نت به نت

 

نحوه آشنایی با ساز سنتور

 

آشنایی با ساز سنتور و اجزای سنتور

 

برای آشنایی با ساز سنتور با شکل ظاهری سنتور شروع می کنیم. ساز سنتور دارای 72 سیم می باشد. البته سنتورها از نظر شکل ظاهری و تعداد سیم ها اندکی با هم تفاوت دارند اما متداول ترین نوع سنتور دارای 72 تار می باشد. این تارها به 18 دسته مجزا تقسیم می گردند. به گونه ای که در هر دسته 4 عدد تار وجود دارد. جعبه سنتور به شکل ذوزنقه می باشد. سنتور کاملاً چوبی است. یکی از قواعد آشنایی با ساز سنتور, شناخت چوب آن می باشد. چوب سنتور می تواند از جنس چوب درخت توت، افرا، آزاد و یا گردو باشد. جالب است بدانید که هر چه چوب به کار رفته در ساخت سنتور قدیمی تر باشد و از نظر وزنی سنگین تر باشد، با کیفیت تر و مرغوب تر خواهد بود.

 

آشنایی با اجزای سنتور

 

برای آشنایی با ساز سنتور, اجزای زیادی وجود دارند که باید آن ها را بشناسید. در نهایت همکاری این اجزا با یکدیگر سبب خلق صدای دلنشین و متفاوت خواهد شد.

 

کلاف

 

تشکیل دهنده قاب اصلی یا همان چهار چوب سنتور می باشد. این چهارچوب اندازه سنتور را نشان می دهد. کوک سنتور می تواند ابعاد سنتور را مشخص نماید. نرمال ترین نوع کوک همان سل کوک می باشد. در زیر کلاف نیز یک صفحه نسبتاً ضخیم قرار گرفته و این صفحه به جهت بیرون دارای خمیدگی کمی می باشد. برای آشنایی با ساز سنتور بهتر است بدانید که در قسمت میانی کلاف یک روزنه با قطری برابر با انگشت سبابه وجود دارد. از طریق این روزنه می توان به پل ها دسترسی داشت و ضمن اینکه این روزنه باعث تولید صدای بیشتر از سنتور خواهد شد. در روی کلاف نیز یک صفحه قرار دارد. این صفحه ضخامتی به اندازه شش میلی متر دارد. دو روزنه به شکل گل بر روی این صفحه قابل مشاهده است که این روزنه ها بسته به اینکه در مجاورت کدام ساز قرار دارند و کدوم ساز در زیر آن ها قرار گرفته، صدا دهی متفاوتی دارند. برای آشنایی با ساز سنتور باید به این صدا دهی نیز توجه کنید.

 

پل

 

برای آشنایی با ساز سنتور محل قرارگیری پل ها و کاربرد آن ها را بشناسید. این پل ها همان میله های چوبی قرار گرفته درون جعبه سنتور هستند. در واقع محل قرارگیری این پل ها در زیر صفحه بالایی سنتور می باشد. این میله چوبی برای تحمل نیرو و وزن ناشی از تحت فشار قرار گرفتن سیم های سنتور به وجود آمده است.

 

خرک سنتور

 

برای اینکه سیم های سنتور بالا نگه داشته شوند و خوب عمل نمایند، نیاز به وجود خرک ها در روی سنتور می باشد. این خرک ها همان ستون های چوبی بر روی سنتور هستند که سیم های سنتور روی آنها قرار گرفته اند. بلندی خرک در زیر سیم های زرد و سفید سنتور متفاوت می باشد. این ستون ها از جنس گردو هستند. اگر چوب شما از نوع درخت گردو باشد، ارتفاع خرک را کم و اگر از جنس درخت افرا باشد، ارتفاع آن را بیشتر در نظر می گیرند. این موضوع نیز در آشنایی با ساز سنتور اهمیت دارد.

 

پکیج آموزش سنتور در وب سایت نت به نت

 

گوشی سنتور

 

گوشی سنتور یک پیچ از جنس فلز می باشد که در ناحیه سمت راست کلاف قرار گرفته و سیم سنتور دور آن پیچیده شده است. اگر میزان شل یا سفت بودن سنتور را به کمک این پیچ های فلزی عوض کردید، در واقع کوک سنتور را نیز تغییر داده اید.

 

سیم های سنتور

 

به طور کلی دو نوع سیم در سنتور وجود دارد. سیم های سنتور یکی از مهم ترین مباحث در زمینه آشنایی با این ساز می باشد. سیم های زرد تولید کننده صدای بم می باشند و از آلیاژ برنج تولید شده اند. سیم های سفید نیز برای تولید صداهای زیر مورد توجه قرار می گیرند و از جنس آلیاژ نیکل می باشند.

 

کوک سنتور و سیم های سنتور

 

 

مضراب سنتور

 

مضراب های سنتور معمولاً با طولی برابر با 22 سانتی متر شناخته می شوند. این مضراب ها دارای حلقه، سر و ساق می باشند. جنس در نظر گرفته شده برای تولید آن ها می تواند از نوع گردو، ازگیل و ... باشد. سر مضراب می تواند در نوع باریک یا پهن باشد. به طور کلی مضراب های سنتور از نظر شکل ظاهری با یکدیگر متفاوت می باشند.

 

آشنایی با ساز سنتور و مضراب آن

 

چکش سنتور

 

چکش سنتور برای کوک کردن مورد توجه قرار می گیرد و می تواند از جنس پلاستیک، فلز یا چوب تهیه شده باشد.

 

یادگیری سنتور

 

همان طور که قبلاً نیز به این موضوع اشاره کردیم، برای آشنایی با ساز سنتور ابتدا باید اجزای سنتور و آن گاه آموزش سنتور را در دستور کار خود قرار دهید. توجه داشته باشید که برای یادگیری سنتور باید با علامات مربوط به اصوات آشنا شوید. به کمک این نشانه ها، صوت ها را می نویسیم و ثبت می کنیم. این نشانه ها همان نت های موسیقی هستند. نت  ها در موسیقی از چپ به راست خوانده می شوند و در بین خطوط حامل قرار می گیرند. منظور از خطوط حامل همان پنج خط موازی است که نت ها و علائم موسیقی را در خود جای می دهد. به طور کلی هفت نت موسیقی «لا»، «سٌل»، «رِ»، «فا»، «می»، «لا» و «دو» در آشنایی با ساز سنتور وجود دارد. هر کدام از این نت ها در سنتور سه بار تکرار خواهند شد. البته نت فا و می چهار بار تکرار می گردند. به طور کلی بیست و سه صدا در زه سنتور تولید خواهد شد.

برای شناخت جایگاه نت ها روی خطوط حامل در آشنایی با ساز سنتور با نت«سٌل» شروع کنید. این نت روی خط دوم قرار گرفته است. اگر بتوانید این نت را بر روی خطوط حامل پیدا کنید، دیگر سایر نت ها را نیز می توانید بیابید. چون نت ها دارای نظم و ترتیب می باشند.از آن جایی که صداهای تولید شده در سنتور 23 صدا می باشد، بنابراین باید بر روی خطوط حامل نیز 23 نقطه مجزا پیدا کرد. اگر امکان نشان دادن تمامی نقاط بر روی حامل وجود نداشته باشد، این نقاط با خطوط کوچک جهت آشنایی با ساز سنتور نمایش داده می شوند. نت های موسیقی از نظر کشش متفاوت هستند. برای تعیین این کشش، قدم آرام سربازان را در نظر می گیرند. در این حالت فاصله بین هر گام سرباز را یک ضرب در نظر می گیرند. این ضرب همان خط عمودی است که به نت متصل شده و به آن سیاه می گویند. پس اگر نتی به شکل سیاه نوشته می شود، باید دارای ضرب یا قدم کشش باشد. برای تمرین این نت ها بهتر است ضرب هر نت را بخوانید. در این صورت متوجه می شوید که کجا باید به سراغ ضرب بعدی بروید. با این تمرین کم کم متوجه می شوید که سیاه را باید چه قدر کشش دهید.

 

نحوه یادگیری سنتور

 

توجه داشته باشید یکی از اصول مهم در آشنایی با ساز سنتور، نت خوانی است اما مهم ترین موضوع در آشنایی با ساز سنتور درک این نت ها می باشد. شما باید میزان کشش هر نت را به خوبی درک کنید و بتوانید به درستی آن را اجرا نمایید. به این موضوع در آشنایی با ساز سنتور و دیگر سازها، وزن خوانی گفته می شود.

نت های سفید نیز در آشنایی با ساز سنتور اهمیت دارند. این نت ها به شکل تو خالی کشیده می شوند اما دارای دو ضرب کشش می باشند. اگر نتی چهار ضرب باشد آن را به شکل سفید نمایش می دهیم اما دیگر در آن خبری از خط عمود نمی باشد. به این نت، گرد می گویند.

 

اجرای نت سفید در سنتور نوازی

 

اگر در فاصله کشش یک ضرب دو نت اجرا شود، چنگ خواهیم داشت. کشش در چنگ ها باید یکسان باشد. اگر بخواهیم در کشش یک ضرب چهار نت اجرا نماییم، دولاچنگ ایجاد کرده ایم. اگر در این فاصله(کشش ضرب) 8 نت اجرا شود، سه لاچنگ نوشته می شود.

 

نکات مهم در سنتور نوازی

 

سنتور نوازی را با مچ دست انجام دهید.

حلقه مضراب باید بین انگشت اول، دوم و سوم شما باشد.

میزی که برای یادگیری سنتور انتخاب کرده اید، باید 60 سانتی متر بلندی داشته باشید.

انگشت چهارم و پنجم را در هنگام گرفتن مضراب به انگشت سوم بچسبانید.

 

 

نکات مهم در خرید سنتور

 

برای خرید سنتور باید آشنایی با ساز سنتور را به خوبی سپری کرده باشید و اطلاعات کافی در مورد آن جمع آوری کرده باشید. به کیفیت چوب سنتور در هنگام خرید توجه کنید. تولید صدای بهتر در این ساز به چوب به کار رفته در ساخت آن نیز بستگی دارد. این چوب بهتر است از نوع گردوی تیره باشد و از عمر خشک شدن چوب نیز مدت زمان زیادی گذشته باشد. پرداخت چوب باید به خوبی انجام شده باشد و مواد اضافی روی آن نمانده باشد.

اگر آشنایی با ساز سنتور داشته باشید، می توانید کیفیت رنگرزی آن را نیز درک کنید. بهتر است این ساز با لاک رنگ شده باشد. چون در این صورت کیفیت صدای بهتری خواهد داشت. به کوک سنتور نیز در حین خرید توجه کنید. این ساز باید چندین بار کوک شده باشد.

 

 

اساتید سنتور

 

پیش از آشنایی با ساز سنتور, بهتر است با اساتید سنتور نیز آشنا شوید.

  • محمد حسن خان در زمان ناصرالدین شاه سنتور را فرا گرفت. او به سنتور خان معروف بود.
  • محمد صادق خان سرورالملک(شاگرد محمد حسن خان)
  • حسن خان سنتوری(شاگرد محمد حسن خان)
  • میرزا اسدالله(شاگرد محمد صادق)
  • میرزا علی اکبر شاهی(شاگرد محمد صادق)
  • حبیب سماع حضور(پسر محمد صادق خان)
  • حبیب سماعی
  • نورعلی برومند
  • ابوالحسن صبا
  • مهدی ناظمی(شاگرد حبیب سماعی، متولد سال 1289 در یزد)
  • فرامرز پایور
  • ارفع اطراحی
  • رضا شفیعیان
  • سیامک آقایی
  • حسین پرنیا
  • میلاد کیایی
  • آذر هاشمی
  • سوسن اصلانی
  • بهناز ذاکری

اگر به ساز تنبک علاقه دارید برای آموزش تنبک اینجا را کلیک کنید.

نظر دهید (برای اعضا)

Captcha

نظرات (0)

تاکنون نظری ثبت نشده است.

سبد خرید 0
تماس با ما