فروشگاه

مقالات

مقالات

آشنایی با ساز دف

  • انتشار1398/12/28
  • بازدید
آشنایی با ساز دف

 

دف یکی از جذاب ترین سازهای کوبه ای در موسیقی معرفی شده است که در میان ایرانیان بسیار محبوب و پرطرفدار است. در واقع این ساز شبیه به سازهایی نظیر دایره زنگی است. با این تفاوت که اندکی بزرگ تر و صدای آن بم تر است. این آلت از حلقه ای چوبی ساخته شده که پوستی نازک بر روی آن کشیده شده است. عرض آن چیزی حدود 5 تا 7 سانتی متر است و قطر آن از 25 تا 40 سانتی متر متغیر است. در داخل دیواره چوبی آن 30 تا 40 حلقه فلزی با فواصل یکسان قرار گرفته شده که تکان دادن دف، حلقه ها روی پوست کشیده شده و صدایی زنگ وار به همراه صدای اصلی ساز از آن ها خارج می شود. این هماهنگی و زیبایی که میان حلقه های ساز وجود دارد باعث شده تا صدایی دلنشین و استثنایی از آن خارج گردد. اگر شما هم جزء آن دسته از علاقه مندان به این ساز باستانی هستید و دلتان می خواهد اطلاعات بیشتری درباره آن، ساختار، تاریخچه آن و همچنین آموزش و یادگیری دف نوازی کسب کنید پیشنهاد می کنیم حتماً این مقاله ما را تا اتمام شدن آن مطالعه کنید.

 

همه چیز درباره تاریخچه دف در موسیقی

 

تاریخچه دف

 

چنانچه از نوشته ها و کتاب های موسیقی درباره تاریخچه دف بر­می­ آید این ساز در دوره پیش از اسلام یکی از موسیقی های پایه در میان ایرانیان به ویژه کردها بود و به عنوان رکن اصلی مجالس طرب و عیش و نوش آن ها به کار می رفت. در کتابچه ها و لغت نامه ها به چنبری که بر روی آن پوست می کشند و تعدادی حلقه های فلزی مساوی بر آن می آویزند دف گفته می شود. در قدیم به این ساز خمک یا خمبک گفته می­شد. در دوره اسلامی نیز درست در آن زمان که عارفان و قوالان در مجالس ذوق و عرفان از آن برای خواندن و سرودن اشعار خود استفاده می کردند به کسانی که به دف نوازی می پرداختند جلاجل زن گفته می­شد.

از دوران پیش از اسلام تاکنون هنوز هم ردپای دف در موسیقی کردها به چشم می خورد. اما با ورود اسلام به دلیل حرام بودن انواعی از آلات موسیقی، این ساز برای ادامه حیات خود از مجالس عیش و نوش به خانقاه ها و تکایای کردستان تغییر مسیر داد. جالب اینجا است که دف این ساز استثنایی در موسیقی، در میان بانوان ایرانی بیشتر رواج دارد. اما گستره جغرافی این ساز، حرف های دیگری برای گفتن دارد. به گونه ای که از آن در قاره آسیا بیشتر از مکان دیگری استفاده می شود و هر کشور و سرزمینی به فراخور حس و حال موسیقی خود از جذابیت های صدای این آلت متفاوت بهره مند می شود.

 

 

ساختار دف در موسیقی چگونه است؟

 

 

ساختار دف

 

ساختار اصلی دف را بدنه ای دایره ای شکل و کوتاه از جنس چوب تشکیل می دهد. یک طرف این دایره پوست حیوانات یا پلاستیک اصل کشیده شده است. به گفته موسیقی دانان و نوازندگان این آلت، هرچقدر نوع و کیفیت پوست دف بهتر باشد تأثیرات بسیاری در جذاب تر و دلنشین تر نواختن ساز می گردد. ابتدا و انتهای کلاف دف با برش های زاویه داری به یکدیگر چسبیده می شود. یک قسمت از کلاف به کمک چوب تراشیده شده و به همین دلیل قطر و ضخامت آن در مقایسه با قسمت های دیگر کمتر است. همچنین پوست را با کمک سریش به لبه ساز می‌چسبانند. بهتر است از پوست حیوانات برای کیفیت و ماندگاری بیشتر ساز استفاده شود.

 

آموزش سه تار در وب سایت نت به نت

 

در حالت کلی می توان ساختار دف را به اجزای زیر طبقه بندی نمود

 

 

  • کمانه: کمانه همان طوقی چوبی دور دف است که قطر و ضخامت آن چیزی حدود 2 الی 3 سانتی متر است. این ضخامت از طرف دهانه باز ساز حدود نیم سانتی متر است. عرض کمانه هم چیزی حدود 6 سانتی متر است. برای آشنایی بیشتر با ساز دف بهتر است با انواع کمانه هم آشنا شوید.
  •  
  •  
  • کمانه یک کمه: کمانه یک کمه یا همان طوقی چوبی دور دف از چوبی به ضخامت و قطر یک الی یک و نیم سانتی متر ساخته می شود. این طوقه دو سر چوب را به گونه به یکدیگر متصل می کند که به حالت دایره در بیاید. همچنین از وزن بسیار سبک و استانداردی برخوردار است.
  •  
  •  
  • کمانه دوکمه: کمانه دو کمه همانگونه که از نامش برمی­آید از دو عدد چوب به ضخامت های نیم سانتی و عرض 6 سانتی متری که به حالت پرس مانندی بر روی یکدیگر قرار گرفته اند تشکیل می شود. این نوع کمانه از لحاظ وزن در مقایسه با کمانه یک کمه سنگین تر است.
  •  
  •  
  • پوست: پوست یکی دیگر از اجزای تشکیل دهنده ساز دف است که بر روی کلاف اصلی آن کشیده می شود. معمولاً از پوست های قدیمی و کهنه بز، آهو یا گوسفند برای کشیدن روی این آلت استفاده می کنند. البته در بسیاری مواقع هم پوست های پلاستیکی یا همان مصنوعی به کار برده می شود. با آنکه استفاده از این نوع پوست ها به منزله صدای غیر طبیعی و غیر سنتی به حساب می آید اما صدای شفاف تری ایجاد می کند و مقاومت بالاتری در برابر حرارت و رطوبت از خود نشان می دهد.
  •  
  •  
  • حلقه ها: همان طور که در عکس پایین مشاهده می کنید دورتادور دف را حلقه های فلزی یک اندازه با فاصله مشخص شده از پوست تشکیل می دهد. زمانی که ساز نواخته می شود حلقه ها به پوست برخورد می کنند. در واقع به خاطر تماس آن ها با پوست است که صدا تولید می شود و در نهایت گل میخ که از آن برای محکم تر شدن حلقه های آویز استفاده می شود.
  •  

 

دف نوازی

 

  •  

سن یادگیری دف نوازی

 

باید گفت که دف نوازی و یادگیری دف برای همه اقشار در هر سن و جنسیتی امکان پذیر است. با وجود آنکه کودکان هم در سنین پایین تر می توانند به آموزش این ساز ( ساز دف در اندازه های کوچک تر هم ساخته می شود) بپردازند اما بهتر است قبل از شروع کلاس های آموزشی آن به آموزشی موسیقی ارف که مخصوص کودکان است بپردازند. به طور کلی پیشرفت در یادگیری و آموزش موسیقی به مثابه بسیاری آموزش های دیگر به آرامی و به تدریج صورت می گیرد. به طبع آموزش ساز دف نیز از این قاعده مستثنی نیست. هرچقدر یک فرد هنرجو، تمرین، ممارست، مهارت و تلاش کافی داشته باشد به گونه ای که تمرین مداوم و روزانه برای آموزش دف داشته باشد بدون شک بازدهی نتیجه بخشی را مشاهده خواهد کرد. البته ناگفته نماند که پیشرفت در یادگیری دف برای هر یک از هنرجویان و علاقه مند به این ساز، به علاقه و استعداد آن ها نیز بستگی دارد.

در کنار جذابیت و دلنشینی ساز دف نمی توان از مزیت های منحصر به فردی که این آلت موسیقی استثنایی با خود به همراه دارد چشم پوشی کرد. آموزش این موسیقی در کنار اینکه یک تفریح جذاب و روح نوار به حساب می آید کمک شایانی در تقویت حافظه، افزایش توانایی های ذهنی و همچنین ایجاد تقارن و هماهنگی میان دست ها و چشم ها می نماید.

 

آموزش گام به گام دف

 

آموزش دف

 

فرایند یادگیری و آموزش دف همانند هر ساز و موسیقی دیگری به این طریق است که ابتدا هنرجو نسبت به ثبت نام اولیه در آموزشگاه مربوطه اقدام می کند. سپس در همان جلسات ابتدایی، تئوری این موسیقی را از سوی اساتید دف یاد می گیرد. پس از با نت خوانی این ساز به صورت ساده آشنا می شود. طی جلسات بعدی و به تدریج آموزش های لازم را در رابطه با طریقه گرفتن ساز فراگرفته و انواع ضربه های به کار رفته در این موسیقی را هم می آموزد. بد نیست بدانید که در کتاب های آموزشی دف که در آموزشگاه ها به هنرجویان ارائه می شود تمامی تمرین های مبتنی بر آموزش و یادگیری دف با تکنیک ها و ریتم های متنوع وجود دارند تا هنرجو به کمک آن ها بتواند با انواع ریتم ها از ساده و به صورت تکی گرفته تا ریتم های پیشرفته به صورت همنوازی آشنا شود. در حالت معمول آموزش دف برای هر هنرجو چیزی حدود یک سال به طول می انجامد. اما آنچه که طی این پروسه موجبات افزایش پیشرفت هر هنرجو را در آموزش و یادگیری فراهم می آورد علاقه، صبر، استعداد و پشتکار فراوان است.

 

 

 

 

 

 

آشنایی با معروف ترین اساتید دف

 

از معروف ترین نوازندگان و اساتید دف در ایران می توان به استادان ارجمندی همچون مسعود حبیبی و بیژن کامکار اشاره کرد.  هژار زهاوی نیز از معروف ترین نوازنده این ساز در سطح بین الملل است.

 

 

تهیه شده  در وب سایت آموزش موسیقی نت به نت

نظر دهید (برای اعضا)

Captcha

نظرات (0)

تاکنون نظری ثبت نشده است.

سبد خرید 0
تماس با ما